Türkiye’yi Amerikan emperyalizmine teslim etmeye hazırlanan tek parti yönetimi, Türkiye Komünist Partisine yakın bütün basın yayın organlarına karşı 4 Aralık 1945’te faşist bir saldırı düzenledi.
Dönemin hükûmetinin “Tanrı Dağı kadar Türk, Hira Dağı kadar Müslüman” olduklarını iddia eden “milliyetçi mukaddesatçı” çevreyi seferber ederek düzenlediği saldırıda antifaşist Tan gazetesi ile Görüşler dergisinin basım işlerini yapan Tan Matbaası, Fransızca yayınlanan La Turquie gazetesi, Gün dergisi ile Yeni Dünya gazetesi, Lena Kitabevi, Ermenice Nor Or (Yeni Gün) gazetesi, ABC Kitabevi ile Berrak Kitabevi paramparça edildi.
Üçlü harekât
Saldırı, hükûmet yandaşı basın yayın organlarının komünizme ve Sovyetler Birliğine karşı sistemli kampanyasının ardından sivil polislerin güdümündeki faşist gençlerin yönlendirdiği kışkırtılmış toplama kalabalığın Beyazıt’tan Cağaloğlu’na, oradan da Beyoğlu’na yürümesiyle gerçekleştirildi.
Saldırıdan 11 gün sonra, 15 Aralıkta üniversitelerdeki ilerici öğretim üyeleri, Behice Boran, Pertev Naili Boratav, Niyazi Berkes ile Mediha Berkes görevden alındı.
16 Aralıkta ise yasaklı Türkiye Komünist Partisinin yasal kolu olarak kurulan Türkiye Sosyalist Emekçi Köylü Partisi TSEKP ile Türkiye Sosyalist Partisi TSP, ilerici sendikalar, dernekler, gazeteler ve dergiler sıkıyönetim komutanlığının kararıyla kapatıldı.
Tan Matbaası Baskını ile ardından gelen görevden almalar ve ilerici örgüt ve yayınların kapatılması Türkiye’de demokrasinin kurulmasını engelleyen kapsamlı bir harekât oldu. Çok partili parlamenter düzen böylece emekçi halka kapalı kapitalist bir oligarşi olarak oluşturuldu.
Geriye dönüş
Türkiye işte bu ortamda Amerikan emperyalizmine teslim edildi, NATO’ya üye oldu, büyük kapitalistlerden ve büyük toprak ağalarından oluşan işbirlikçi oligarşinin çiftliğine dönüştü. Ulusal Kurtuluş Savaşının ve Cumhuriyetin kazanımları adım adım budandı. Laiklik ayaklar altına alındı.
Tan Matbaası Baskınının vurucu gücü olarak harekete geçirilen çevre, ileri yıllarda siyasal iktidarın en tepe noktalarına kadar yükseldi.
Halk kazanacak
Fakat işçi sınıfının, şehir ve köy emekçilerinin, yurtsever aydınların Amerikan emperyalizmine, NATO’ya, işbirlikçi oligarşiye, faşizme ve gericiliğe karşı mücadelesi hiç durmadı.
Tan Matbası Baskınını 77. yılında bir kez daha lanetliyoruz. Vatan Cumhuriyet Emek mücadelesini zafere kadar sürdüreceğiz.