Amerika’nın ateşkes manevrası

17 Haziran 2024

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi 10 Haziran 2024’te yaptığı toplantıda Gazze’de üç aşamalı bir planla çatışmaların sona erdirilmesini öngören Amerikan tasarını 14 olumlu ve bir çekimser oyla kabul etti.

Tek çekimser oy kullanan Rusya, tasarıda esirlerin serbest bırakılması ve insani durumun düzeltilmesini de kapsayan konuların çözülmesi için gereken sürekli ateşkes düzeninin nasıl kurulacağının açıklanmadığını, İsrail’in yükümlülüklerinin tanımlanmadığını, belirsiz konuların arabulucu devletlere (Amerika, Katar, Mısır) bırakıldığını belirtti.

Rusya, bu durumu kabul edilemez bulduklarını, fakat tasarı geçerse Amerika İsrail’in saldırılarını belki durdurur diye düşünen Filistin ile Arap ülkelerinin ortak arzusuna uyarak tasarıyı veto etmediklerini açıkladı.

İlkeler ve aşamalar

Güvenlik Konseyi kararında, Gazze Şeridinde nüfus veya toprak değişikliği yapmayı öngören veya Gazze topraklarını küçülten herhangi bir girişimin reddedileceği vurgulanıyor.

Karara göre, Güvenlik Konseyi İsrail ile Filistin’in barış içinde yaşayacağı iki devletli çözüm hedefine sarsılmaz bağlılığını sürdürüyor ve bu açıdan Gazze Şeridiyle Batı Şeria’nın birleştirilmesinin önemine işaret ediyor.

Kabul edilen karara göre, birinci aşamada, Gazze’de derhâl kapsamlı ve tam ateşkes ilan edilecek. Kadın, yaşlı veya yaralı esirler serbest bırakılacak. Öldürülmüş esirlerin vücut kalıntıları teslim edilecek. Filistinli mahkûmlar takas edilecek. İsrail güçleri Gazze’nin yerleşim yerlerinden çekilecek. Filistinliler Gazze’nin kuzeyi de dahil olmak üzere evlerine ve mahallelerine geri dönecek. Kapsamlı insani yardımların güvenli ve etkili dağıtımı sağlanacak.

Karara göre, ilk aşama altı hafta sürecek. Eğer tarafların müzakereleri altı haftada bitmemişse ateşkes müzakereler tamamlanana kadar uzatılacak.

İkinci aşamada, kalan bütün esirlerin serbest bırakılması ve İsrail güçlerinin Gazze’den tamamen çekilmesiyle çatışmalara daimi olarak son verilecek.

Üçüncü aşamada, Gazze’de yıllar sürecek büyük bir imar girişimi başlatılacak. Vücut kalıntıları hâlâ teslim edilmeyen ölü esirler kalmışsa, onlar da İsrail’e verilecek.

İsrail’i aklama, halkları oyalama

Amerika’nın sunduğu ve Güvenlik Konseyinin kabul ettiği karar metninde, gerçeğe aykırı tuhaf bir açıklama da yer alıyor. İsrail’in ABD Başkanı Joe Biden’ın 31 Mayısta duyurduğu ateşkes teklifini zaten kabul ettiği belirtilerek Hamas’a da bu karara uyma çağrısı yapılıyor. Metinde, ayrıca, tarafların kararı gecikmeden ve koşulsuz olarak yerine getirmeleri isteniyor.

Oysa, kararın üzerinden bir hafta geçtiği hâlde, İsrail, kararı kabul ettiğine dair herhangi bir açıklama yapmadığı gibi saldırılarına da devam ediyor. Şu anda sahada herhangi bir ateşkes yok. Amerika’nın Güvenlik Konseyine kabul ettirdiği metindeki bu tuhaf açıklama, soykırımcılığı ayyuka çıkan İsrail’i aklama ve sorumluluğu Filistin tarafına yıkma amacını güdüyor.

Görünen o ki, İsrail’le suç ortaklığını her düzeyde sürdüren ve ateşkesi sekiz ay boyunca inatla reddeden Amerika, Filistin halkının sabırlı direnişi, dünya halklarının büyüyen desteği, dünya devletlerinin büyük çoğunluğunun diplomatik baskısı karşısında iyice yıpranınca, görüntüsünü kurtarmak üzere bu oyalayıcı karar hamlesine kalkıştı. Asla tutmadığı ve tutmayacağı sözler vererek karşıtlarının umudunu sömürüyor.

Fakat oyalamanın da sonu gelecektir. Sömürgeci zalimlerin tarihten silmek istediği Filistin halkı olağanüstü kayıplarına rağmen ayak direyerek varlığını, vatanını, kültürünü savunuyor, bağımsızlığına ve egemenliğine yürüyor.