Tek parti diktatörlüğünün TKP’ye yakın bütün basın-yayın organlarına karşı düzenlediği faşist bir saldırı olan Tan Matbaası Baskını’nı 69. yıldönümünde lanetle anıyoruz.
Faşist terör
4 Aralık 1945’te siyasi polisin güdümündeki faşist gençlerin yön verdiği kışkırtılmış bir kalabalık Beyazıt’ta toplandıktan sonra yürüyüşe geçerek Cağaloğlu ve Beyoğlu’nda terör estirdi. Sabiha Sertel ve Zekeriya Sertel’in yönetimindeki Tan gazetesi ile Görüşler dergisinin basım işini yapan Tan matbaasını; Sabahattin Ali ile Cami Baykurt’un çıkardığı La Turquie gazetesini; Esat Adil Müstecaplıoğlu’nun çıkardığı Gün dergisi ile Yeni Dünya gazetesini; yine Esat Adil Müstecaplıoğlu’nun yönettiği Lena Kitabevini; yazarlarından biri Aram Pehlivanyan (A. Saydan) olan Ermenice Nor Or (Yeni Gün) gazetesini; ABC Kitabevi ile Berrak Kitabevini paramparça etti ve yağmaladı.
Halk düşmanı plan
İsmet İnönü yönetiminin “milliyetçi-mukaddesatçı” çevreleri seferber ederek düzenlediği bu antikomünist terör, Türkiye’de demokrasinin kurulmasını engellemeyi amaçlayan kapsamlı harekâtın ilk adımını oluşturdu. İkinci adımda, üniversitelerdeki ilerici öğretim elemanları tasfiye edildi. Behice Boran, Pertev Naili Boratav, Niyazi Berkes, Mediha Berkes 15 Aralık 1945’te görevden alındı. 1946 yılının ilk yarısında TKP’nin legal kolu olarak kurulan Türkiye Sosyalist Emekçi ve Köylü Partisi (TSEKP), Türkiye Sosyalist Partisi (TSP) ile ilerici sendika, dernek, gazete ve dergilerin 16 Aralık 1946’da sıkıyönetim komutanlığının emriyle kapatılmasıyla üçüncü adım atıldı. TSEKP ve TSP üyesi komünistler ağır cezalara çarptırıldı.
O günden bugüne
İkinci Dünya Savaşı'nda faşizmin yenilmesiyle Türkiye'de çok partili rejime geçmek zorunda kalan egemen kapitalist sınıfın Tan Matbaası Baskını’yla başlattığı bu antikomünist harekât, çok partili rejimi de, komünistlere ve devrimci güçlere hayat hakkı tanımayan anti-demokratik bir kapitalist oligarşi çerçevesinde tuttu. 1950’de iktidara gelen işbirlikçi kapitalist Demokrat Parti’nin ve ardıllarının gitgide yoğunlaştırdığı gerici-faşist uygulamalarla, Türkiye, Amerikan emperyalizminin uydusu, dolar milyarderleri şebekesinin kölesi bağımlı bir ülkeye dönüştürüldü. İşbirlikçi holding ve bankaların bugün AKP yönetiminde sürdürülen gericilik, vurgunculuk ve savaş rejimine böyle geldik.
Tan Matbaası Baskını, antikomünizmin, milyonlarca insanı küstah sömürgecilere, ar damarı çatlamış vurgunculara ve cehennem zebanilerine nasıl teslim ettiğini ibretle hatırlatıyor. Bir avuç büyük patronun vicdansızca sömürüsüne topluca kurban edilen işçilerin, işsizliğin pençesinde bunalan yoksulların, eşitlik ve özgürlük istediği için vurulan gençlerin, gönlünce yaşamak istediği için öldürülen kadınların, dili ve kültürü inkâr edilen ezilen toplumların, ülkesi kanlı çetelerin istilasına uğratılan komşu halkların karanlık yazgısında bu uğursuz baskının önemli bir payı var.